Öncelikle “ÇALIŞMA ve SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI” olarak yeniden kurulması gayet isabetli bir karar olması kadar 2000’li yıllarda “GÖREVLİ SİYASETÇİLER” başlıklı bir yazım vesilesiyle güzel insan Rahmeti Rahmete Uğurladığımız Turan GÜVEN hocamın Gazi Üniversitesindeki odasında tanışma fırsatım olduğu Vedat BİLGİN hocamın bakan olarak atanması da o kadar isabetli olmuştur…
ÇALIŞMA HAYATI SOYAL GÜVENLİK SİSTEMLERİ toplumların güven ve huzuru kadar siyasal iktidarların ömür süresini belirleyen en önemli bakanlıktır diye düşünüyorum…
Sosyal Devlet anlayışının gereği olarak her vatandaşına, hayatın riskleri karşısında, muhtaçlığa düşmeden insanlık onuruna yaraşır bir yaşam düzeyi sağlaması zorunluluğundan ötürü Sosyal güvenliğin, insanların hastalık, işsizlik, yaşlılık ve ölüm sebebiyle geçici veya sürekli olarak kazançtan mahrum kalması durumunda düşeceği fakirliğe karşı korunmasına yönelik bir insanca hayat garantisi sunmasıdır,
Asıl mesele ise bu “İNSANCA HAYAT GARANTİSİ” sunarken doğacak mali ve sosyal ihtiyaçların tesisi ve yönetim biçimi koşunda kurulacak SİSTEM konusunu benim 20002li yıllarda adaylık bildirgem ile başlayan bugün bu yazı ile ana başlıklar olarak şekillenen “MALİ VE SOSYAL YÖNÜ İTİBARİYE 7 BAŞLIKTA SOYAL GÜVENLİK SİSTEMİ” çerçevesinde izah etmeye çalışacağım,
- Sosyal Güvenlik Sistemin ilk var olma zorunluğu ise “ÇALIŞMA HAYATI” ile başlar, her çalışanın çalıştığı dönem “SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİNE” yapacağı katkı ve bu katkıların kümülatif olarak “PİRİM TOPLAMA GÜCÜ” kadar toplanan primlerin rasyonel kullanımı başlı başına önem arz etmektedir.
- Bu konuda mevcut denetim sistemini aşan “VERİMLİLİĞİ ESAS ALAN ETKİN BİR DENETİM SİSTEMİ” şarttır
- Kayıt dışı istihdam ister mülteci çalıştırmaya getirilecek yeni düzenlemeler ister ise mevcut yerli istihdam da getirilecek teşvik ve denetimler ile PİRİM YARATMA kapasitesi artırırken Tavan Ücret Ödeme sınırının kademeli indirim ile teşvik edilerek kaldırılması yolu ile yüksek ücretli kemsin sisteme daha fazla katkı yapması tesis edilmelidir,
- Hem evliliği teşvik hem de evliliğin devamını destekleyici anlayışla “EVLİ ÇİFTLERE BİRLİKTE EMEKLİLİK” paket programı çerçevesinde pirim indirimi sunularak yeni sigortalı sayısı artırılmadır.
- BES (Bireysel emeklilik) sistemi ile Sosyal Güvenlik Sistemi birlikte bir entegrasyonla hem özel şirketler sahaya dahil edilmeli, hem de sistemin kaynakları sisteme dahil olan şirketlerin yıllık genel büyüme oranlarındaki artış Bağımsız Denetim Raporlarındaki oranlar ile paralellik kurularak kaynakların verimli kullanımı sağlanmalıdır,
- Kuruma Güveni tesis ile daha çok sigortalı daha çok katkı için “EMEKLİLİK SİSTEMİ” hem kendi içindeki parçalanmışlığı (Bağ-Kur,Emekli Sandığı,SGK) giderici, hem devletin diğer SOSAL AMAÇLI desteklerinin SİSTEME DAHİL edilmesi ile birlikte kalıcı hale getirmek üzere, emekli maaşlarının tespiti ve bağlanması konusunda, sistemde aktif kalma ve pirim ödeme gücü esas alınarak yeniden formüle edilmelidir.
- SGK’NA İKİCİ EN BÜYÜK MALİYET GETİREN SAĞLIK MALİYETLERİNİ DÜŞÜRÜRÜCÜ TEDBİRLER,
a-Sağlık Bakanlığı Aile Sağlık merkezlerinde oluşturacağı “sağlıklı beslenme sağlıklı yaşam” ofisleri ile hastalanma oranlarını düşürücü çalışmalar yapmalı,
b-Merkezi İlaç Sisteminde İlaç takibi yolu ile kullanılmayan ilaçların toplanması hastanelerin ve hastaların tekrar kullanımını temin edilmesi için yine Sağlık Bakanlığı aile Sağlık Merkezlerindeki birimler üzerinden GERİ DÖNÜŞÜMÜ sağlanması, bu geri dönüşümden sağlanan tasarrufun Sağlık Bakanlığı ödemelerinden mahsup edilmelidir,
7+1 - Tabi burada temel faktör ise dünyanın avuç içine sığdığı bir çağda, lüks bina, lüks araç, ek bina vs gibi anlayıştan sıyrılıp kurumun özelikle DİJİTAL ÇAĞIN gereklerine göre yeniden yapılandırılma zorunluğudur.
Emrullah ÖNALAN
Bağımsız Denetçi/ Mali Müşavir
