Dinle
Türk/İslam toplumlarının birliği önemlidir. Fakat bunu yüksel bir ideal hatta bir ütopya
(düşülkü) olup olmadığını tartışmak gerekir. Ütopya (İng. utopia)/ /düşülkü uygulanma
olanağı bulunmayan, ancak bir ülkü olarak düşte var olan toplumsal düzenleme olarak
açıklanmaktadır.
Müslüman-Türk toplumları arasında özellikle devletler düzeyinde önemli işbirliği çalışmaları
vardır. Bunun örneklerinden biri Türk Devletleri Teşkilatı’dır (TDT). Bu teşkilat, amacı Türk
devletleri arasında kapsamlı iş birliğini teşvik etmek olan bir hükûmetler arası kuruluştur.
Ancak teşkilat içinde düşünülen üç veya dört ülkenin Kuzey Kıbrıs Rum Yönetimi ile ilişki
kurması büyük bir şaşkınlık yarattı. Bu son durum Türk-Müslüman toplumların birliğinin
yeniden bir değerlendirme yapılmasına ihtiyaç doğurdu.
Tarihte ve günümüzde Müslümanların/Türklerin birliği hep sancılı olmuştur ve hemen hemen
hiç tek bir devlet birliği altında birleşmesi gerçekleşmemiştir. Günümüzde bırakın devletleri
Türkiye'de bu düşünceleri savunan dernekleri birleştirmek bile zordur.
Avantajlar
Ortak Dil ve Kültür: Müslüman-Türk dünyasını bir araya getiren en güçlü bağlardan biri,
büyük ölçüde paylaşılan inanç, dil ve kültürdür.
Ortak Tarih: Farklı coğrafyalara yayılmış olsalar da, ortak bir tarihi miras paylaşılmaktadır.
Bu ortak tarih, ortak kahramanlar, destanlar ve önemli olaylar üzerinden bir kimlik birliği
oluşturma potansiyeli taşır.
Ekonomik İşbirliği Potansiyeli: Bu toplumlar arasında önemli bir ekonomik işbirliği
potansiyeli bulunmaktadır. Doğal kaynaklar, enerji hatları, ticaret yolları ve yatırım imkanları
bu birliği güçlendirebilecek unsurlardır.
Uluslararası Arenada Ortak Çıkarlar: Bazı uluslararası konularda ortak çıkarları söz konusu
olabilir. Bölgesel güvenlik, enerji politikaları, kültürel tanıtım gibi alanlarda ortak hareket
etmek fayda sağlayabilir.
İletişim ve Ulaşım İmkânlarının Artması: Günümüzde iletişim ve ulaşım teknolojilerindeki
gelişmeler, farklı coğrafyalardaki halklarının birbirleriyle daha kolay etkileşim kurmasını
sağlamaktadır. Bu durum, kültürel alışverişi ve ortak projeleri kolaylaştırabilir.
Zorluklar
Siyasi Farklılıklar ve Egemenlik Anlayışları: Her devlet kendi bağımsızlığına ve
egemenliğine sahiptir. Farklı siyasi sistemler, iç ve dış politika öncelikleri, liderlik anlayışları
ve uluslararası ittifaklar, derin bir siyasi birliğin önünde önemli engeller teşkil edebilir.
Ekonomik Gelişmişlik Düzeylerindeki Farklılıklar: Ekonomik gelişmişlik düzeyleri önemli
ölçüde farklılık göstermektedir. Bu durum, ekonomik entegrasyon süreçlerinde
dengesizliklere ve çıkar çatışmalarına yol açabilir.
Jeopolitik Çıkarlar ve Dış Güçlerin Etkisi: Bulunulan coğrafyalar, farklı büyük güçlerin etki
alanındadır. Bu durum, dış aktörlerin müdahaleleriyle birlik idealinin önünde engeller
oluşturabilir.
Farklı Ulusal Kimliklerin Gelişimi: Bağımsızlıklarını kazandıktan sonra her devlet kendi
ulusal kimliğini inşa etme sürecine girmiştir. Bu süreçte, ortak unsurların yanı sıra farklı
vurgular da ortaya çıkmıştır.
Dil ve Kültürdeki Varyasyonları: Ortak bir köken olsa da, zaman içinde dil ve kültürde önemli
farklılaşmalar yaşanmıştır. Bu durum, tam anlamıyla bir birliği zorlaştırabilir.
Tam anlamıyla siyasi bir birliğin kısa vadede gerçekleşmesi, yukarıda sayılan zorluklar
nedeniyle pek olası görünmemektedir. Bazı toplumlar mısır ununda ürün gibi yapışmazlar.
Mısır ekmeği pişirseniz bile kolayca dağılır. Buğday unu yapışkandır, yapıştırıcı (gluten)
maddeyi içinde bulundurur.
Dil ve inanç bir noktaya kadar… İşe belki de karşılıklı saygı ile başlanmalı. Farklı olana saygı
yok! Kültür farklı olanı itiyor, itham ediyor (hain, kâfir), dışına atıyor. Farklı olanla ilişki
kurmayı bilmiyor. Unutulmamalıdır ki içine almak dışa atmaktan daha iyidir.
Tüm Müslümanların/Türklerin tek bir devlet altında toplanması ise bir ütopyadır. Şu an için,
gerçekçi bir hedef olarak, farklı alanlarda güçlendirilmiş bir iş birliği süreci öngörülebilir. Bu
süreç, ortak kültürel mirası koruyup geliştirirken, ekonomik kalkınmaya ve bölgesel istikrara
katkı sağlayabilir. Belki de uluslararası birlikler veya AB gibi bir organizasyon daha
gerçekçidir…
Son söz: Toplumlar için en zoru bir arada durmaktır.
